Nhắn hoàng thành có người Tôn nữ

Thơ Tường Linh

Hôm qua có người quen về Huế
đi chuyến tàu đêm
ga buồn, mưa nặng
anh nghĩ về em nhưng không gì gửi tặng
còn rất nhiều sầu đâu nỡ gửi cho em

Chừ còn gì đâu gửi ra Huế nữa
mất hết từ ngày đi
mất hết từ hôm bắt đầu nỗi nhớ
đường ra như có lắm biên thùy!

Vì biết sẽ buồn
nên ngày xưa anh không hứa hẹn
vì giông tố nên thuyền không cập bến
vì em là chim hót giữa hoàng thành
vì anh là mây trời còn luyến chiều xanh

Không cho gì nhau
mà chừ phải trả
hãy trả cho anh nghìn khuya sầu
nghìn lần tìm em trong mộng biếc đêm sâu

Anh trả lại em cả kinh thành mưa bụi
mưa mờ dáng trúc Kim Long
mưa rắc lệ cho Nam Giao buồn tủi
vườn Nguyễn Hoàng hoa chẳng nở chiều đông

Làm sao trả công em
mấy mùa phượng nở
mấy thuở phượng tàn
mấy độ hoa rơi khắp đường Thành Nội
tính tháng tính năm
xuân biếc, thu vàng...

Có đòi lắm cũng khó bề trả được
không chứng nhân mà không thể chối từ
nếu duyên số đa đoan từ kiếp trước
thì kiếp này anh vẫn vụng đường tu.

Còn gì nữa
dù không đòi, không trả
không hỏi về: em có đợi trông anh?
chân trời cũ, anh trở thành khách lạ
làm phế vương để được nhớ hoàng thành

Xưa thắc mắc chính là đây em nhé!
màu thời gian nhuộm tím ước mơ rồi
em có khóc, dặm ngàn anh biết thế
kiếp độc hành không thể bước chung đôi.
Phương Nam , 1959

Vâng! Trước mỗi bài thơ, mỗi người đều có những cảm nhận riêng. Cái riêng xuất phát từ sự trải nghiệm của mỗi người, nhưng lại bị chi phối bởi cái chung do bài thơ gợi ra. Vậy nên riêng mà vẫn chung, anh nhỉ?!
Đọc bài thơ này, em nghĩ : Đây chỉ là tâm sự, là nỗi lòng của chàng trai. Bóng người Tôn nữ hiện lên thấp thoáng chủ yếu cũng qua nỗi nhớ, qua tâm sự, qua liên tưởng, tưởng tượng của chàng thôi...
Nàng - đoá hoa kiêu sa của thành nội (Chữ "Tôn nữ" gợi cho ta nghĩ đến những người thiếu nữ đài các, quý phái); con chim quý của Hoàng thành. Chàng - kẻ lãng du (con sóng lang thang, đám mây phiêu bạt) còn tiếc những ngày tháng tự do của tuổi trẻ (Anh là mây trời còn luyến chiều xanh - chữ "luyến" có thể không phải là luyến tiếc, chỉ là lưu luyến, là "nhớ" thôi, nhưng em vẫn nói: "tiếc"). Giữa họ có rất nhiều kỷ niệm. Giữa họ đã có cả tình yêu e ấp mà đằm thắm, chân thành. Nhưng hình như chẳng ai công khai thừa nhận. Chàng ra đi không hứa hẹn. Xa cách rồi cũng chẳng nhắn nhủ, hỏi han chi (dù cả tâm hồn, cả ý thức và tiềm thức chàng đều hướng về phía nàng -nghìn khuya sầu/ nghìn lần tìm em nơi mộng ước đêm sâu ). Nàng thì nhớ thương, chờ đợi, đau khổ, thắc mắc, khóc thương âm thầm - qua "mấy mùa phượng nở/ mấy thuở phượng tàn". Rồi nước mắt cũng cạn, rồi nỗi nhớ nhung cũng vơi. Hình như nàng cũng phải có người khác (chân trời cũ, anh trở thành khách lạ ...) ..

Không một lần hỏi: em có đợi trông ..., nhưng chàng biết nàng đợi trông. Xa xôi ngàn dặm, chàng vẫn biết "em có khóc", nhưng bởi vì "đường ra như có lắm biên thuỳ", nhưng bởi vì thấm thía phận mình: "kiếp độc hành không thể bước chung đôi" (một dự cảm xót xa?!?) mà chàng đành ngậm ngùi để "màu thời gian nhuộm tím ước mơ"... chăng? ...
Rồi hôm nay, khi có người quen về Huế, chàng chẳng có gì, chẳng còn gì có thể gửi cho nàng - chỉ có những nỗi sầu – mà nỗi sầu đâu thể gửi, đâu muốn gửi, bởi chàng chẳng muốn làm vướng bận hồn nàng!...

Em còn thắc mắc tức là còn chưa hiểu anh, là còn như oán trách anh ... "Xưa thắc mắc chính là đây, em nhé! .../ ... Kiếp độc hành không thể bước chung đôi..." ... Lòng anh trải ra cho em rồi đó! Hãy hiểu anh, em nhé! …

( Hi hi! Khó mà nói kỹ về cách hiểu của mình trong một lời bình! Mà cách hiểu này của em cũng chưa chắc đúng, vì em không hiểu hoàn cảnh sáng tác cũng như không biết gì về tác giả ...! Coi như góp thêm lời cho ý tứ bài thơ thêm phần phong phú vậy, anh nhỉ! Chúc anh một ngày tốt lành!).